Ankiety, sondaże, badania… Temat trudny zarówno, jeśli chodzi o techniczną stronę ich przeprowadzenia w wiarygodny i rzetelny sposób, jak i właściwą prezentację ich wyników. Prawie wszystkie dane zebrane w badaniach da się przedstawić graficznie z pomocą najbardziej popularnego i efektywnego wykresu – kolumnowego (lub słupkowego). Jednak tak merytoryczna prezentacja może zostać przed odbiorców potraktowana jako nudna i nużąca – wszędzie tylko te kolumny i słupki, kolumny i słupki… Co zatem zrobić, aby dodać wartość do naszej prezentacji, a czego unikać? Artykuł ten powstał po przeanalizowaniu wielu przykładów i wykresów dostępnych w sieci. Inspiracją był też cykl szkoleniowy poświęcony wizualizacji danych realizowany przez SkuteczneRaporty.pl dla dużej firmy badawczej. Poznajmy zatem przykłady, które pozwolą nam uniknąć błędów i wyjść poza schemat.
3 złe praktyki wizualizacji wyników ankiet i badań
Ten subiektywny przegląd rozpoczynamy od wykresów, które pojawiły się po rozstrzygnięciu tegorocznych wyborów prezydenckich. Pierwszy wykres przedstawia opinie badanych nt. tego, jakim prezydentem będzie Andrzej Duda. Przy okazji projektowania tego wykresu popełniono wszystkie możliwe grzechy – na wyborze wykresu kołowego począwszy, poprzez dobór kolorów, a skończywszy na kolejności serii na wykresie.
Źródło: wyborcza.pl
Drugi przykład pochodzi z tego samego artykułu i przedstawia reakcje emocjonalne Polaków na wybór dr. Andrzeja Dudy na prezydenta. W tym przypadku zastosowano wykres jednostkowy (ang. unit chart), który pokazuje z pomocą ikon, które są wielokrotnie powtarzane, jak duża część badanych na tle całej grupy odpowiedziała w określony sposób. Wykres ten jest typowy dla infografik (o których słowo komentarza już wkrótce), a jego użycie jest efektowne i kompletnie nieefektywne. Największą wadą jest brak możliwości porównań poszczególnych odpowiedzi, tym bardziej, że legenda jest oderwana od obrazu (patrz zasada 4.4 na infografice „25 zasad wizualizacji danych”), a elementy wykresu nie są posortowane. Rozważając pójście w stronę infografiki, przy konstrukcji tego typu wykresu moglibyśmy wykorzystać fenomenalną umiejętność naszego mózgu do czytania emocji z twarzy zamiast etykiet, a sam wykres niósłby też więcej emocji.
Źródło: wyborcza.pl
Ostatni przykład prezentuje wykorzystanie wielkości bąbelków w celu przekazania wartości liczbowych pochodzących z ankiety badającej zainteresowanie artykułami bloga. Ocena liczb ukrytych pod postacią bąbelków, które w tym ujęciu kojarzą się z bańkami mydlanymi, bazują na polu powierzchni bąbelków, z którym nasze oko ma zwyczajnie sobie nie radzi, co zdecydowanie „zamydla” obraz.
Źródło: jusssi.pl
3 dobre praktyki wizualizacji wyników ankiet i badań
A teraz druga część zestawienia, która powinna stanowić inspirację. Zaczynamy od techniki latających kolumn, która pozwala oddzielić opinie pozytywne (oceny dobrze i bardzo dobrze, zwane łącznie Top 2 Box) od neutralnych i negatywnych. Właściwe wykorzystanie znaczenia kolorów pozwala na bardzo intuicyjne rozumienie tego wykresu.
Przeczytaj, jak utworzyć „latający” wykres kolumnowy w programie Microsoft Excel
Drugi przykład dodaje dodatkowy wymiar liczbowy do osi x, pokazując jak duża liczba osób wzięła udział w badaniu w każdej z grup. Na wcześniejszym wykresie mamy wrażenie równej liczebności osób badanych w wieku 20-30, 30-40, 40-50 i 50+. Dodając więcej szczegółów i tworząc w ten sposób wykres mozaikowy (zwany też wykresem Marimekko), pozwalamy odbiorcy na bardziej szczegółowe porównania:
Przeczytaj, jak utworzyć wykres mozaikowy w programie Microsoft Excel
Ostatni przykład jest wizualizacją techniki analitycznej zwanej analizą korespondencji (ang. correspondence analysis). Wykres pokazuje, w jaki sposób dane z tabeli z wynikami z badań są ze sobą powiązane (czy jest między nimi zależność), pokazując po jednym punkcie na wykresie punktowym dla każdego elementu z wierszy i po jednym dla kolumn (w odróżnieniu od wykresu mozaikowego, który pokazuje wszystkie dane z tabeli źródłowej). Jak go interpretować? Szukając elementów, które leżą obok siebie, jak „Dobrze” w grupie osób 16-24 czy „Źle” dla praktycznie wszystkich grup w przedziale 25-74.
